gAnJa

Marihuana, haszysz, ziele, czaj, Maryska, trawka, gowno, bhang, gandzia madżonga, stuff : to zaledwie kilka z roznych okreslen preparatow pochodzacych z rosliny Cannabis sativa L., inaczej zwanej konopia indyjska. Narkotyk ten mozna jesc, pic lub, jak to sie czesciej czyni w Europie i Ameryce - palic. Pojeciem konopie okresla sie wszystkie preparaty zrobione z tej zielnej rosliny rocznej. Wystepuje ona w kilku odmianach o nieco rozniacych sie cechach fizycznych, jak rowniez chemicznych. Wiekszosc botanikow zgodnych jest co do tego, ze rodzaje te powinny byc uwazane jako nalezace do jednego gatunku, choc inni sugeruja, ze w rzeczywistosci istnieja trzy gatunki. Konopie sa blisko spokrewnione z chmielem i dobrze rosna zarowno w stanie dzikim, jak i w uprawach. Roslina ta jest tak zywotna, ze nadal znajduje sie w stanie dzikim w krajach, w ktorych od setek lat prowadzi sie systematyczne wysilki zmierzajace do jej wyeliminowania. Byla jedna z pierwszych roslin uprawianych przez czlowieka nie ze wzgledu na wlasnosci zywieniowe i uwaza sie, ze pierwotnie pochodzila z Azji. Najwczesniejsze hinduskie Wedy, skomponowane przed 1400 r. p.n.e., wymieniaja chemiczne wlasciwosci konopi i osoby czczace hinduskiego boga Sziwe stosowaly bhang w swych praktykach religijnych. Wydaje sie, ze uprawa konopi zostala wprowadzona w Ameryce Polnocnej w 1906 r. przez Louisa Heberta, aptekarza. Poza narkotykiem, roslina dawala rowniez wlokno, ktore w owych czasach stosowane bylo do wyrobu zagli i takielunku dla statkow Marynarki Krolewskiej. Krol Jakub I nakazal swym amerykanskim koloniom uprawe tej rosliny i w 1630 r. konopie stanowily podstawowa uprawe Wschodniego Wybrzeza. Rzad Wirginii przyznawal nagrody osobom uprawiajacym konopie a zniechecal do innych roslin. Ogolnie rzecz biorac, owczesni kolonialisci albo nie znali, albo nie interesowali sie wcale odurzajacymi wlasciwosciami rosliny. Konopie prawdopodobnie dotarly po raz pierwszy do Europy ponad tysiac lat temu w nastepstwie podboju przez Maurow Hiszpanii. Francois Rabelais, wybitny XVI-wieczny francuski lekarz i satyryk, opisal je w swej ksiazce Gargantua i Pantagruel, ale dopiero stosunkowo niedawno narkotyk ten wzbudzil wieksze zainteresowanie. Prawdopodobnie siega to okresu inwazji Egiptu w czasach ekspedycji Napoleona w 1798 r. Powracajac do Francji, wielu zolnierzy przywiozlo ze soba konopie, a w polowie XIX w. srodowisko medyczne zainteresowalo sie tym narkotykjem. Zaintrygowal on rowniez niewielka grupe pisarzy, artystow i intelektualistow, a w 1844 r. w Paryzu utworzono Club des Hachischnins. Theophile Gautier i Charles Baudelaire obaj pisali o fantastycznych halucynacjach wystepujacych po zjedzeniu duzych ilosci narkotyku. Spozywali go w postaci "zielonych cukierkow wielkosci orzecha i wyjatkowo wstretnych" (Baudelaire). Gautier rowniez pisze o "kawalku zielonkawej pasty lub konfitury, wielkosci mnjej wiecej Kciuka". Jednak dopiero niedawno narkotyk ten zaczal cieszyc sie popularnoscia wiekszej liczby osob, a nie tylko malych grup inteligencji europejskiej. Stalo sie to w polowie lat szescdziesiatych i wynikalo zarowno z amerykanskich wplywow kulturowych, jak i z innych powodow. Na swiecie zyje szacunkowo od 200 do 250 mln osob stosujacych konopie. Wiekszosc z nich zyje w Azji i Afryce, ale w ciagu ostatnich mnjej wiecej dwudziestu lat zaobserwowano istotny wzrost zainteresowania tym narkotykiem na Zachodzie. Do lat siedemdziesiatych sugerowano, ze okolo 24 mln Amerykanow wyprobowalo ten narkotyk i okolo 8 mln stosowalo go regulamie lub od czasu do czasu. Obecnie liczby te moga byc jeszcze wyzsze. W 1977 r. ponad polowa ludnosci USA w wieku 18-25 lat stosowala samowolnie konopie. Sondaz przeprowadzony przez BBC sugerowal, ze w Wielkiej Brytanii do 4 mln osob moglo je sprobowac. Inny sondaz na temat stosowania narkotykow na uniwersytetach brytyjskich wykazal, ze okolo 1/3 studentow probowalo konopie. (Liczba studentow studiujacych obecnie w Wielkiej Brytanii wynosi 270 tys.). Konopie sa wyjatkowym narkotykiem. Trudno jest je dokladnie farmakologicznie sklasyfikowac, poniewaz ich dzialanie jest tak rozne. W zaleznosci od warunkow moga one dzialac jako srodek pobudzajacy, uspokajajacy, znieczulajacy lub lekko halucynogenny. Maja pozornie wspolne cechy z innymi narkotykami, ale ogolnie rzecz biorac, roznice pomiedzy konopiami a innymi narkotykami sa bardziej uderzajace niz podobienstwa. Pod wzgledem skladu chemicznego konopie stanowia substancje wyjatkowo skomplikowana. Podstawowe skladniki aktywne to kanabinoidy - grupa zwiazkow, ktore, aby nie komplikowac sprawy, nazywamy THC. Jest to skrot pochodzacy od slowa tetrahydroksykanabinol, ktory wydaje sie byc najwazniejszym skladnikiem psychotropowym. Moc narkotyku jest rozna w zaleznosci od rosliny, z ktorej pochodzi, przy czym czynniki genetyczne odgrywaja tu wazna role. Mocniejsze konopie wyrastaja zazwyczaj z nasion roslin, ktore zawieraly duzo THC. Rosline te mozna wyhodowac z odpowiednich nasion na wiekszosci terenow o klimacie umiarkowanym i w Anglii i Kanadzie wyhodowano konopie o dosc duzej mocy. Tak wiele osob twierdzilo, ze haszysz, zywicowa forma konopi, jest silniejszy od marihuany (trawki), formy zielnej, ze zostalo to ogolnie przyjete jako fakt. Niektorzy posuneli sie jeszcze dalej twierdzac, ze haszysz i marihuana dzialaja roznie. Ani jedno, ani drugie nie jest prawda. Substancja aktywna w obu formach jest jednakowa i w rzeczywistosci nie ma zadnego powodu, dla ktorego haszysz mialby byc silniejszy od trawki, choc czesto jest on w istocie mocniejszy. Jednak zawartosc aktywnego THC w haszyszu zdaje sie byc mniej stabilna i po uplywie kilku miesiecy jego moc spada szybciej niz moc marihuany. Opisywanie subiektywnego dzialania narkotyku jest zawsze nieco ryzykownym przedsiewzieciem i dotyczy to w szczegolnosci narkotyku takiego jak konopie, ktorych dzialanie jest jeszcze bardziej zmienne niz dzialanie innych substancji psychotropowych.